|
Prawo pracy jako gałąź prawa zawiera w sobie og
ół norm prawnych regulujących stosunki społeczne związane z pracą. Inaczej można powiedzieć, iż prawo pracy zajmuje się zatrudnianiem pracowników i stosunkami prawnymi związanymi z tym zatrudnieniem. Zdefiniować można też prawo pracy jako ogół norm prawnych regulujących stosunki związane z pracą. Z tego też względu przedmiotem prawa pracy w szerokim tego słowa znaczeniu będą te stosunki społeczne, które związane są z pracą podporządkowaną. Stosunki te nazwane zostały stosunkami prawa pracy.
Podmiotem prawa pracy może być tylko i wyłącznie człowiek. Praca nie musi być konkretnym wytworem rzeczowym, nie musi nastąpić wytworzenie dzieła w znaczeniu fizycznym. Pracą jest także działalność polegająca na wykonywaniu pewnych powtarzających się czynności, np.: obsługa urządzeń, prowadzenie pojazdów mechanicznych, nauczanie, świadczenie usług handlowych itp.
Prawo pracy mówi także, iż pracą nie jest tylko ta sfera działalności fizycznej czy umysłowej człowieka, która przynosi wymierne efekty ekonomiczne (wytwarzanie dóbr materialnych), lecz pracą są także czynności społeczne użyteczne, które przynoszą wartości niematerialne (np. wykonywane przez aktora, lekarza, prawnika, muzyka).
Pracą jest tylko taka czynność człowieka, którą podejmuje on wyłącznie w celach zarobkowych. Z tego względu działalność filantropijna, charytatywna, społeczna czy podejmowana w celach zaspokojenia swoich aspiracji, przyjemności, hobby, samorealizacji, jak też twórczość literacka i artystyczna podejmowana dla ‘własnych wewnętrznych potrzeb”, a także sport amatorski – nie są pracą w sensie rozumienia o jakim mówi prawo pracy.
Pracownik musi wykonywać prace sam osobiście, własnym wysiłkiem, a nie za pośrednictwem osób trzecich.
Pracownik wykonuje pracę na rzecz osoby trzeciej, tj., pracodawcy. Efekt czynności wykonywanych przez pracownika przysparzają korzyści pracodawcy, który z kolei zobowiązany jest zapłacić za to pracownikowi wynagrodzenie. Z tego też względu czynności wykonywane na własny rachunek i ryzyko nie są pracą (wolne zawody, rzemieślnicy, kupcy itp.; ponadto osoby te nie podlegają niczyjemu kierownictwu).
Praca wykonywana powinna być w formie podporządkowania czyli świadczona pod kierownictwem. Pracodawca ma prawo wydawać pracownikowi polecenia, które dotyczą pracy, a pracownik ma obowiązek je wykonać. Odmowa wykonania polecenia może skutkować pociągnięciem pracownika do odpowiedzialności przewidzianej przepisami poprzez prawo pracy.
Praca wykonywana jest na ryzyko pracodawcy. Pracodawca zatrudniając pracownika, ponosi ryzyko związane z jego zatrudnieniem.
Prawo pracy zostało uregulowane w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
(Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
|
